اف ۷

شکاری رهگیر اف-۷

در دهه ۱۹۵۰  و اوائل دهه ۱۹۶۰ چین تقریبا  هر محصول نظامی شوروی را در داخل تحت امتیاز تولید  تولید می کرد. این شامل  محصولات هوا فضای شوروی نیز بود. این کشور  میگ ۱۵ را با نام جی۴ ، میگ ۱۷ را با نام جی ۵، میگ ۱۹ را با نام جی ۶ و بمب  افکنی های  ایلیوشین ۲۸ و توپلوف ۱۶با نام اچ ۵ و اچ ۶ در داخل  تولید کرد و البته دیگر هواگرد های ساخت شوروی  نیز  بودند . در اوائل دهه ۱۹۶۰ چین به دنبال  اخرین  محصول  دفاعی شوروی یعنی میگ ۲۱ بود. جنگنده ای چالاک و بسیار سریع با سرعت بیش از ۲ ماخ دارای رادار و موشک فروسرخ  برای پرواز در هر شرایط اب و هوا بود.

با وجود این در سال ۱۹۶۲ زمانی که خروشچوف  زمامدار وقت شوروی از مائو رهبر چین  خواست تا کارشناسان  خود را برای انتقال فناوری ساخت میگ۲۱ به شوروی بفرستد ، دوران ماه عسل  این دو قدرت کمونیستی رو به پایان بود.بلافاصله یک هیئت  چینی وارد شوروی شد و با مجوز  شخص خروچوف از تاسیسات  تولید میگ۲۱ که محرمانه بودند بازدید کردند. در ۳۰ مارس ۱۹۶۲  بین چین و شوروی معاهده  تولید میگ ۲۱ امضا شد.از انجای که با تیره شده روابط بین دو کشور چین چندان به این مسئله خوش بین نبود که  فناوری این جنگنده به چین منتقل شود  تلاش در به دست اوردن نقشه های کامل میگ ۲۱ کردند. در هما دورن چند فروند  میگ ۲۱  اف و اف۱۳ توسط خلبانان  شوروی به چین اورده  شد تا نیروی هوایی چین با انها اشنا شود . چینی ها تا زمانی که از کمک شوروی برخوردار بودند به سرعت  دست به تجهیز کارخانه ای برای تولید میگ ۲۱ در شانگ های زدند. زمانی که بعد ۵ ماه خط تولید اماده شد چینی ها  فهمیدند که روسها نقش ها را به انها ناقص تحویل داده اند.از انجایی که رابطه دو کشور انقدر خراب شده بود که چین نمی توانست  از مسکو کمک بخواهد  ،چین دست به رفع بیش از ۲۴۹ مورد مشکل در نقشه ها زد  تا نسخه بومی میگ ۲۱  را تولید کند که در این کار نیز موفق بود و جنگنده  جی۷ متولد شد که نسخه صادراتی ان اف۷ خوانده می شود .در سال ۱۹۶۴ اولین جی۷ چینی ها  تولید شد و در سال ۱۹۶۶ پرواز کرد ولی تا تولید انبوه   وبه خدمت گیری جی۷ راه درازی  بود.چین باید رادار موتور تسلیحات  و بدنه را در کشور مهندسی  معکوس می کرد اگرچه چین تجربه بسیاری در  تولید هواگرد های شوروی داشت ولی وقوع انقلاب فرهنگی در چین اتفاق افتاد به خدمت  گیری واقعی جی۷ تا میانه دهه ۱۹۷۰ عقب افتاد.

جی۷ مشابه میگ ۲۱ اف۱۳ روسی بود. جنگنده بال دلتا با کابین حبابی شکل که از یک موتور توربوجت دبیلو پی۷ بهره می برد. این موتور بر اساس موتور تومانسکی ار ۱۱ -۳۰۰ تولید شد که بر روی نسخه های نخست میگ۲۱ نصب شد. این موتور دارای  توان ۸۷۰۰ پاوند در حالت خشک  و ۱۳۶۵۰ در حالت پس سوز بود و چین نسخه ای بومی این موتور را از سال ۱۹۶۶ در داخل  تولید کرد ولی تولید نسخه پر تیراژ به اوائل دهه ۱۹۷۰ بر میگردد . دارای سه جایگاه جنگ افزاری  بود کی زیر بدنه و یکی در زیر  هر بال  و می توانست  یک مخزن سوخت  خارجی را زیر بدنه حمل کند. توان حمل موشک فروسرخ پی ال۲ (ای ای ۲ اتول ) را داشت  و می توانست  راکت ۵۷ م م را نیز حمل کند. در دماغه دارای رادار اس ال ۲ ای بود که بر اساس رادار اس ار دی ۵ ام میگ ۲۱ اف۱۳ ساخته شده است و دارای برد ۸ کیلومتر بود.

اولین نسخه تولید در چین جی۷ نام گرفت که نسخه کپی میگ ۲۱ اف۱۳ در چین بود. میگ ۲۱ اف۱۳ نخستین نسخه تولیدی میگ۲۱ در  تیراژ  وسیع بود که به دلیل وزن کم و رانش بالا و دید بسیار عالی بسیاری ان را چالاکترین نسخه میگ ۲۱ حتی بیشتر از نسخه های بعدی میدانستند  که دید  در انها محدود و وزن افزایش یافت. این نسخه از موتور دبلیو پی ۷ بهره می برد که نسخه کپی شده موتور ار ۱۱ اف ۳۰۰ بود . تنها ۱۲ فروند از این مدل تولید شد که جهت تکمیل ازمون های این هواپیما بهره برد شد و به صورت محدود در چین نیز خدمت کرد.

J-7I این نسخه  در میانه دهه ۱۹۷۰ وارد  خدمت شد  و تفاوت های با نسخه قبلی داشت  که شامل  نصب توپ ۳۰ م م دو لول  جای توپ ۲۳ م م دو لول  ، یک  چتر ترمز در انتهای بدنه بود. موتور دبلیو پی ۷ حفظ شد ودر نهایت از موشک پی ال ۲ بهره می برد که نسخه کپی شده موشک ای ای ۲ اتول روسی بود که عملکرد بسیار ضعیفتری  تری نسبت به نسخه روسی داشت اگرچه چند بار پهباد های امریکا را بر فراز چین  سرنگون کرد. این مدل به دلیل کیفیت  پایین ساخت به صورت محدود (۲۵ فروند )تولید شد .نسخه ای  دیگر با نام J-7I مادفایل نیز به صورت محدود ساخته شد. این مدل برای رفع مشکل هیدرولیک  جی۷ ساخته شد که همواره دچار  نشت روغن هیدرولیک  بود . همچنین J-7I به سیستم هیدرولیک  جدید مجهز شد.اگرچه سیستم هیدرولیک  که در میانه دهه ۱۹۷۰ روی این دو مدل نصب شد از همتایان  شرقی و غربی خود دو دهه عقب تر بود ولی مشکل جی۷ را حل کرد.

J-7II نسخه ارتقا یافته نسخه قبلی برای پرواز در هر شرایط اب و هوایی  بود . این مدل  دارای موتور قویتر دبلیو پی ۷ بی بود که ۴۰۰ پوند نیروی بیشتر را فراهم می کرد. دست کم ۳۰ فروند از این مدل تولید  شد که در اواخر  دهه ۱۹۷۰ وارد خدمت شد. نسخه  با نام اف۷ بی به عنوان نسخه صادراتی  این مدل توسعه  یافت که عراق، مصر و سودان بیش از ۳۰۰ فروند ان را به خدمت گرفتند. نسخه اف تی ۷ بی  نسخه اموزشی این مدل بود که توان رزمی مشابه ولی سوخت کمتری داشت .

J7IIA نسخه ارتقاء یافته توسط سامانه های الکترونیک غربی. چین  در اواخر دهه  ۱۹۷۰ توانست  از انگلستان فناوری ها مورد نیاز برای ارتقا جی۷ شامل  رادار ، اچ یو دی، مسافت یاب لیزری  و ارتفاع یاب راداری  وهمچنین هشدار دهنده رادار را دریافت کند.نسخه J7IIA دارای برخی از این سامانه ها از جمله اچ یو دی و مسافت یاب لیزری  بود.نسخه صادراتی این مدل  F-7IIA نام داشت . نسخه صادراتی در اواخر  دهه ۱۹۷۰ مجهز به اچ یو دی ساخت ماروکنی انگلستان و رایانه  اتش دیجیتال  و مسافت یاب لیزری   انگلیسی  بود. ۲۲ فروند از این مدل با نام F-7IIN به زیمباوه  فروخته شد که البته تا سطح اف۷ ام ارتقا یافته بودند ولی از تجهیزات   چینی کپی شده بهره می برد  . این نسخه دارای  رادار جی ال ۷ ای  بود که  بر اساس رادار ار پی ۲۱  جنگنده میگ ۲۱ ام اف ساخته شده است. این رادار ۳۰ کیلومتر برد داشت.

J-7IIH نسخه ای ارتقاء یافته دارای  یک نمایشگر چند کاره تک  رنگ در درون کابین وتوان شلیک موشک  هدایتفروسرخ پی ال ۸ بود. پی ال ۸ نسخه کپی موشک فروسرخ ماژیک  فرانسوی در چین است.

جی جی ۷:نسخه اموزشی که در اواخر دهه ۱۹۸۰ بر اساس میگ ۲۱ یو تولید شد که شامل چندین  مدل میشد که عبارت بودند از جی جی ۷ بر اساس میگ ۲۱ یو تولید در سال ۱۹۸۱، JJ7I بر اساس نسخه های اخر  میگ ۲۱ یو بی  و JJ-7II با تجهیزات  الکترونیکی امریکایی

نسل دوم

J-7IIIنسل  دوم جی ۷ کپی شده میگ ۲۱ ام اف که از قرار معلوم از طریق مصر به چین تحویل داده شد. این مدل دارای  رادار دوربرد تر ار پی ۲۱ ام بود که تا ۳۰ کیلومتر نیز برد داشت و در چین با نام جی ال ۷ کپی شد . همچنین چین توانست  با دریافت این مدل موتور  قدرتمند تر ار ۱۳ را نیز در داخل با نام دبلیو پی ۱۳ کپی کند.این موتور در حالت خشک دارای توان ۹۰۰۰ پوند و با پس سوز ۱۴۳۲۰ پاوند است که دست کم هزار پوند  از موتور ار ۱۱  قویتر است   و همچنین این موتور مصرف سوخت کمتر ، تعمیر و نگهداری  و هزینه کمتری داشت. این نمونه در اواخر دهه ۱۹۷۰ با فناوری غربی ساخته شد که شامل اچ یو دی و یک خط ارتباطی  داده بود که میشد  تصاویر  رادارهای زمینی را  برای خلبان ارسال کرد.  این نسخه  همانند میگ ۲۱ ام اف دارای پنج جایگاه خارجی تسلیحات با توان حمل ۲ تن سلاح  شامل  یکی زیر بدنه و دو تا زیر هر بار بود و می تواند تا چهار بمب ۲۵۰ و یا ۵۰۰ کیلویی و انواع  راکت انداز و موشک های تا چهار موشک فروسرخ  پی ال ۲ و یا پی ال ۵و یا پی ال ۸ را حمل کند. این مدل توان حمل  سه مخزن سوخت خارجی را داشت  و مدلهای بعدی نام برده در زیر دارای پنچ  جایگاه خارجی بودند .۲۰ تا ۳۰ فروند از  این مدل ساخته شد. نسخه ای بر   اساس همین مدل با نام جی ۷ بی با تفاوت در تاج بالای  سر خلبان ساخته شد. نسخه ای F7A نسخه صادراتی این مدل بود که توان شلیک موشک  فرانسوی  ماژیک را نیز داشت. این نسخه مشتری نداشت. همچنین نسخه  ای دیگر با نام F7IIIA  نیز توسعه  یافت که به البانی  و تانزانیا نیز صادر شد. این نسخه  دارای تجهیزات  بهتری نسبت به نسخه چینی بود. نسخه با نام اف۷ بی جی بر اساس نسخه جی ۷ بی به سریلانکا فروخته شد.

اف۷ ام.نسخه بر اساسJ7II برای صادرات دارای  تجهیزات  هوانوردی غربی .این فناوریهای غربی طی یک دور مذاکرات شش ساله از سال ۱۹۸۷ به دست امد و این نسخه در میانه دهه ۱۹۸۰ اماده تحویل شد.از جمله تجهیزات این مدل میتوان  به رادار مارکونی اسکای رنجر با وزن ۴۱ کیلومتر و برد کشف ۱۵ کیلومتر، سامانه اچ یو دی با توان نشان دادند هدفگیر  تسلیحات مختلف و شرایط پرواز همچون سرعت ارتفاع زاویه  پروازی و…. ، رایانه  دیجیتال  ،دوربین برای هدفگیری  توپ  متصل  به نمایشگر اچ یو دی با قابلیت ضبط درگیری، ارتفاع سنج ساخت امریکا  با برد ۱.۵ کیلومتر،  مسافت یاب  انگلیسی  لیزری، و همچنین یک رادویی دوربرد   برد ۴۰۰ کیلومتر.این مدل همچنین به موتور دبلیو پی ۷ بی مجهز بود.این مدل  در سال ۱۹۸۲ پرواز کرد و در سال ۱۹۸۶ وارد خدمت شد.بال ارتقا یافته بود و به گفته چینی ها  این نسخه ۴۰% کارایی بهتری نسبت به نسخه های  پیشرفته میگ ۲۱ داشت. مصر بنگلادش و میانمار این  نمونه را تحویل گرفتند و پاکستان نیز مدتی این مدل را در خدمت داشت  که بعدها به چین برگردانند.ازمایشان در برابر اف۱۶ در دهه ۱۹۸۰ در پاکستان نشان  داده به صورت چشمگیری  در داگ فایتر  از اف۱۶پایینتر است.نسخه اف تی ۷ ام نسخه اموزشی این مدل بود که توان رزمی مشابه ولی سوخت کمتری داشت .

جی ۷ ایی: نسخه برای جایگزین جی ۷ بی و J-7II که در سال ۱۹۸۷ ساخته شد. این مدل دارای  موتور قدرتمند تر دبلیو پی ۱۳ اف با ۱۰۰۰ پوند رانش  بیشتر  بود. این مدل دارای  رادار سوپر رنجر ساخت انگسلتان  هشدار دهنده  راداری، مسافتی یاب لیزری  و اچ یو دی بود. این مدل با تغییراتی  در سازه از جمله  بال ، مجهز به بال دلتای  شکسته بود  و افزایش قدرت مانور نتنها ۴۵% چالاکتر از نسخه های قبلی بود بله دارای  مسافت نشست و برخواست  کوتاه تری بود.این مدل اولین نسخه  مجهز به هوتاس  بود.کنترل پذیری بالای این مدل نسبت به نسخه های قبلی بسیار چشم گیری است. بر اساس این مدل نسخه جی ۷ ایی بی برای تیم اکروجت ارتش چین ساخته شد.نسخه های پی و پی جی ارتش پاکستان  بر اساس این مدل ساخته شده

جی ۷ ایی اچ نسخه بر اساس جی ۷ ایی بود که دارای  رادار در دماغه با توان کشف و درگیری با اهداف  دریایی  و حمل یک موشک  ضد کشتی در زیر بدنه بود. به دلیل محدودیت های رادار این طرح عملیاتی نشد

جی ۷ جی نسخه ارتقا یافته جی ۷ ایی مجهز به رادار کی ال جی ۶ ایی  با برد ۳۰ کیلومتر. این رادار بر اساس رادار پونتر ۲۵۰۰ ایتالیایی  ساخته شد که خود رادار ایتالیایی  نیز بر اساس رادار ایی ال ۲۰۰۱ جنگنده اسرائیلی کفیر   سی ۲ ساخته شده بود.این نمونه توان قفل کردن رادار برای هدایت بهتر موشک های فروسرخ  موشک  های پی ال ۸ و پی ال ۹ را روی هدف دارد.این نسخه  در سال ۲۰۰۲ توسعه  یافت ولی احتمالا تنها تعداد کمی از نسخه های E به این مدل ارتقا یافتند.دو نسخه جی ۲ و جی بی نیز بر اساس این مدل توسعه یافتند که وضعیت انها مشخص نیست. نسخه ای با نام اف۷ بی جی برای بنگلادش  توسعه یافت که دارای  توان حمل غلاف شناسایی خارجی بود.۱۶ فروند از این نسخه در کنار ۴ فروند نسخه دو سرنشینه  تحویل این کشور شد.بنگلادش در سال ۲۰۱۱ اف۷  های خود را به نسخه BGI ارتقا داد. این مدل دارای هفت جایگاه جنگ افزاری(یکی جایگاه بیشتر در زیر هر بال)، سامانه مکان یاب جهانی جی پی اس،توان حمل  ۳ تن سلاح(یک تن بیشتر)،رادار جدید کی ال جی ۶ با برد ۹۰ کیلومتر و توان درگیری با دو هدف  در یک زمان،توان پرتاب بمب های لیزری  و در صورت در خواست موشک رادار  فعال پی ال ۱۲  را دارد . این مدل دارای سه نمایشگر رنگی چند کاره در درون  کابین است با ارتقا موتور سقف  پرواز و کارایی کلی پروازی  جنگنده افزایش یافته است.این مدل پیشرفته ترین نسخه اف۷ است

اف۷ ام پی نسخه برای پاکستان  بر اساس نسخه ام  بود که ۲۰ فروند ان به پاکستان تحویل داده شد. این  نسخه اف۷ ام  بود  ولی به چین تحویل داده شد تا با نسخه ام پی  ارتقاء یابد که شامل  نصب رادار گریف ۷ با برد ۵۰  کیلومتر و توان نگاه به پایین و شلیک به پایین   بود در حالی که رادار اسکای رنجر اف۷ ام تنها ۱۵ کیومتر برد داشت . ۲۴ فروند از  این مدل تحویل  پاکستان شد بر اساس این مدل نسخه ای اف۷ ان برای ایران  توسعه یافت که مشابه نسخه M  است ولی تمامی تجهیزات  غربی ان با تجهیزات  چینی عوض شده است. این مدل دارای رادار اس وای ۸۰  با برد ۳۰ کیلومتر است و از پرتاب کننده شراره،هشدار دهنده راداری، مسافت  یاب لیزری  و ارتفاع سنج  راداری و اچ یو دی است (مشابه نسخه ام با تجهیزات مشابه چینی)

اف۷ پی: نسخه صادراتی  به پاکستان ملقب به اسکای بولت. این نسخه دارای  بال دلتای شکسته  و موتور دبیلو پی ۱۳ بی است و از  به رادار ایتالیایی گریف مارک ۲  با برد ۴۵  کیلومتر و توان رهگیری چهار هدف در یک زمان  مجهز است .این رادار توان نگاه به پایین و شلیک به پایین را داشت . ۶۰ فروند از  این مدل توسط پاکستان  دریافت شد.

اف۷ پی جی :نسخه ای بر اساس جی ۷ پی برای  پاکستان  دارای  بال دلتای  شکسته  بود . این مدل دارای  رادار گیرف ام جی بود که دارای توان رهگیر هشت هدف به صورت همزمان  بود. این مدل توان حمل غلاف  و نشان گذاری لیزری  و پرتاب بمب های هدایت لیزری  را دارد. همچنین دارای دو نمایشگر رنگی در درون کابین بود. نسخه اف تی ۷ پی و پی جی  نسخه اموزشی این دو مدل  هستند  که توان رزمی مشابه ولی سوخت کمتری داشت . نمونه های پاکستانی از توان شلیک موشک  سایندوندر نیز برخوردار هستند

اف ۷ یک جنگنده نسل دوم بود ولی از نظر الکترونیک در نسخه های اخر حتی یک جنگنده نسل چهارم نیز رسید. اگرچه برد کن و توان حمل تسلیحات  کمی داشت  ولی برای کشورهای فقیر  گزینه مناسبی بود. تا پایان   خط تولید ان در سال ۲۰۱۳  بیش از ۲۴۰۰ فروند از این هواپیما  تحویل  شده بود که اخرین مشتری ان بنگلادش بود که تعداد  از اف۶ بی جی خود را به BGI ارتقا داد و ۱۶  فروند نیز  نو تحویل گرفت.

مشتریان اف۷

عراق و البانی از خدمت خارج کرده اند.

مشخصات

برخی از مشخصات  اف ۷ ام جی عبارت اند از:

 طول ۱۴.۸۸ متر ،

ارتفاع ۴.۱۱ متر ،

وزن خالی ۵۲۹۵ کیلوگرمی ،

بیشترین سرعت ۲ ماخ ،

برد انتقالی ۲۲۰۰ کیلومتر با سه مخزن سوخت خارجی و شعاع  رزمی با دو  موشک و سه  مخزن سوخت  ۸۵۰ کیلومتر  ،

سقف پرواز ۱۷۵۰۰ متر .

این هواپیما از یک دستگاه موتور توربوجت  دبلیو اس ۱۳ اف با توان ۹۹۲۱ پاوند قدرت بدون  پس سوز  و ۱۴ ۵۵۰ پاوند با پس سوز استفاده میکند   .

اف ۷ ام جی دارای  یک توپ ۲ لول  ۳۰ م م  با ۶۰ گلوله برای هر لوله  دارای پنچ جایگاه تسلیحاتی  شامل دو جایگاه زیر هر بال و یک جایگاه در زیر  بدنه  با توان حمل ۲ تن  سلاح با توان حمل موشکهای هوا به هوای فروسرخ پی ال ۲/۳/۵/۷/۸/۹ و موشک  سایندوندر و ماژیک ،بمب های ۲۲۵ کیلویی ،۵۰۰ کیلویی راکت انداز های ۵۷ /۹۰ و ۱۳۰ م م  و در برخی نسخه های  ارتش پاکستان  بمب های هدایت لیزری  ۲۲۵ کیلویی