میگ ۲۳

شکاری رهگیر میگ۲۳ فلاگر

کمپانی میگ در سال ۱۹۶۳ در حالی که میگ۲۱ در اوج خود قرار داشت  و یکی از پرافتخار ترین جنگند های زمان خود بود ، دست به توسعه نسل بعدی شکاری های  برای نیروی هوایی شوروی زد. یکی از نیاز های  طرح جدید توان نشست  و برخاست کوتاه بود(نه عمود ) تا از اسیب پذیری  در یک جنگ به دلیل انهدام  باند های پرواز  به   کمترین میزان برسد .

 دو طرح در ان زمان مطرح شد. یکی طرحی   با نصب یک  یا دو موتور عمودی  جای در پشت سر کابین خلبان  که دارای  ورود هوا در بالا بود  تا  زمان برخاستن را  به صورت چشمگیری کاهش  دهد   و طرح دیگر استفاده از بال متغییر بود. هر دو طرح همزمان پیش رفت

مفهوم  عمود پرواز در مرحله نخست  با تغییر یک میگ ۲۱ پی اف ام و نصب دو موتور توربوجت عمودی در پشت سر کابین با  یک ورودی هو  بر روی  بدنه  شکل گرفت.این دو موتور از نوع ار دی ۳۶ هر کدام دارای  توان ۵۱۸۰ پاوند بودند . همزمان جنگنده دیگر  میگ با نام  میگ ۲۳ پی دی در حال شکل گیری بود که ان نیز دارای  موتور عمودی  بود

پیکر بندی  جنگنده جدید  که میگ ۲۳-۰۱ نامیده می شد  ، مشابه  پیکر بندی جنگنده  میگ ۲۱ بود و از بال دلتا و دو ورودی  هوا  نیم دوکی در دو طرف بهره می برد  . نسخه اولیه دارای   یک موتور توربوجت تومانسکی ار ۲۷-۳۰۰ با توان ۱۱۴۷۰ پاوند بدون پس  سوز و ۱۶۱۰۰ پاوند با پس  سوز بود. این نمونه نیز دارای  دو موتور عمود ار دی ۳۶ بود و نخستین پرواز خود را  در ۳ اوریل سال ۱۹۶۷ انجام داد . اگرچه این مدل بسیار کارایی  بهتری نسبت به نسخه  کوتاه برخاست  میگ ۲۱ داشت  ولی افزایش وزن، کاهش مخازن سوخت  داخل بدنه و همچنین افزایش مصرف سوخت باعث شد تا در همان سال این طرح رها شود.جالب اینکه روسها در سال ۱۹۶۸ با وجود  لغو برنامه این نمونه را در معرض نمایش  عمود قرار دادند تا غرب را دچار اشتباه  کنند.

اولین نمونه میگ ۲۳ با بال متغییر  در ۱۰ ژوئن سال ۱۹۶۷ پرواز کرد که میگ  ۲۳-۱۱ نامیده شد و از همان موتور ار ۲۷  که در نسخه ۲۳-۰۱ استفاده شده بود  بهره می برد  و شباهت  ظاهری زیادی به ان داشت  و تنها دارای  طرح بال متغییر بود. این نمونه دارای بالی  با زاویه رفت و برگشت ۱۶ تا ۷۲ درجه بود و در سال ۱۹۶۸ بعد از نمایش  عموی ناتو ان را فلاگر نامید.

شش پیش نمونه تولید شد و خط تولید  در سال ۱۹۶۹ اغاز شد و نخستین  نمونه با نام میگ۲۳ اس با کد ناتوی فلاگر  ای وارد خدمت شد.

میگ ۲۳ اس  شباهات بسیار به نسخه  اولیه دارد  ولی کم و بیش  تفاوت های نیز دارد.

میگ۲۳ عمدتا از الومینیوم  ساخته شده است  و از بال متغییر در بالای  بدنه بهره می برد که درون یک محفظه با یک  بازوی هیدرولین برای باز و بسته کردن بال نصب شده است.بال در سه زاویه قرار می گرفت . یکی زاویه  ۱۶ درجه که بسته ترین  حالت است و برای پرواز در سرعت صوت به کار می رود، دوم زاویه ۴۵ درجه که برای پرواز کروز استفاده می شود و در نهایت ۷۲ درجه برای پرواز در ارتفاع کم و نشست  و برخاست مورد استفاده  است و برای افزایش بهتر کارایی  برای نشست  و برخاست کوتاه چهار فلاپ در  لبه حمله بال داشت .

 یک سکان عمودی  دارد که دارای  یک برامدگی دنباله دار تا میانه کمر  جنگنده است که در کنار یک بالچه بلند در زیر میگ۲۳ (زیر موتور در انتهای بدنه) برای  کمک به پایداری  سمتی هواپیما استفاده میشود. بالچه  زیر بدنه انقدر بزرگ است که در هنگام فرود  روی زمین  گیر میکند  از این رو یک بازو هنگام فرود و یا برخاست ان را جمع  میکند. مشکل اساسی این بود که این بالچه زیرین  و لبه کشیده  شده سکان عمودی تا کمر  جنگنده پسای زیادی ایجاد می کرد و چالاکی جنگنده را محدود.دارای  سه ارابه  فرود بود که دو ارابه فرود   عقبی  در درون بدنه جمع میشد

تولید زود هنگام میگ۲۳ اس باعث شد  تا موتور در نظر گرفته شده برای  این جنگنده یعنی موتور تومانسکی ار ۲۹  هنوز اماده  نباشد و از این رو میگ۲۳ اس از همان موتور ار ۲۷ اف۳۰۰ بهره می برد  و خروجی کشیده ان ، این مدل را از تمامی مدل ها متمایز میکرد . میگ ۲۳ همانند فانتوم دارای  دو ورودی در دو طرف بدنه بود که دارای  بخشهای متحرک برای کنترل  هوای ورودی به داخل موتور بود.همچنین دایرای چهار ترمز  هوایی در هر  طرف بدنه در قسمت عقب بود .

سلاح ثابت میگ ۲۳ اس یک توپ ۲۳ م م دو لول با ۲۰۰ گلوله بود که توان اتش ۳۴۰۰ گلوله بر دقیقه  را داشت. این توپ در پشت چرخ جلوی در درون بدنه نصب شده بود  و میتواند مهمات انفجار  ویا با هسته فولادی را شلیک  کند و در تمامی  مدل تولید میگ۲۳ این توپ ثابت روی تمام مدلها بود.

 شوروی رادار جدید سافپیر ۲۳  و موشک ار ۲۳ را سفارش  داده بود ولی این دو تا سال ۱۹۷۳ اماده نشدند از این رو میگ۲۳ اس از رادار و تسلیحات میگ۲۱ بهره برد. دارای شش جایگاه برای حمل سلاح  بود که که یکی در زیر بخش ثابت  هر بال و چهار عدد در زیر بدنه .میگ ۲۳ اس  می توانست  تا چهار موشک فروسرخ  ار ۱۳ ویا نسخه رادار نیم فعال ان را با برد ۱۳ تا ۱۵ کیلومتر را حمل کند  و می توانست  تا دو تن بمب شامل  تا ۱۶ بمب ۱۰۰ کیلویی  ویا تا چهار بمب ۵۰۰ ویا ۲۵۰ کیلویی ویا تا چهار راکت انداز ۵۷ م م ۳۲ لول  با ۱۲۸ راکت را حمل کند.

خلبان بر روی یک صندلی پرتاب شونده کی ام۱ با  ارتفاع پروازی صفر ولی سرعت پرتاب بالای ۱۳۰ کیلومتر قرار داشت  و کابین دارای  یک سایبان  جمع شونده بود ولی دید رو به عقب کم بود . در داخل کابین  یک نمایشگر   سی تی ار گرد برای نمایش رادار مانند میگ۲۱ قرار داشت  و خلبان بر روی پنل اصلی دارای  مگسک الکترونیک بود . از نظر سامانه های الکترونیک میگ۲۳ اس واقعا  کمبود داشت  که دلیلش  اماده نبودن  سامانه های مورد سفارش بود.با وجود این دارای  ارتفاع سنج رادیویی، هشدار دهنده راداری و سامانه شناسایی دوست از دشمن بود ولی از رادار سافپیر ۲۱  جنگنده میگ ۲۱ با برد ۳۰ کیلومتر بهره می برد و می توانست  با غلاف دلتا N دست به هدایت موشک هدایت  رادیویی  هوا به زمین  خا ۲۳ بزند. تنها ۶۰ فروند از این نمونه تولید شد . این نسخه هرگز جنبه عملیات پیدا نکرد اگر به مهندسین شوروی فرصت می داد تا نگاه کنند که چه چیزی را ساخته اند. ازمایشات  نشان داد میگ۲۱ در داگ فایتر به راحتی  از پس  میگ۲۳ بر می اید  دلیل ان زاویه حمله بالا و غیر قابل کنترلش در سرعت بالا  بود . جنگنده پیچیده  با سامانه هیدرولیک ضعیف و زاویه بالای حمله که باعث  از دست رفتن تعداد از جنگنده ها در هنگام فرود شد. همچنین  رادار  ضعیف و عدم توان حمل موشک  راداری باعث شد تا  ارتش  این نسخه را به خدمت نگرفت تا مشکلات بر طرف شوند.

این سنت  شوروی بود که یک جنگنده وقتی ساخته می شود وارد خدمت می شد و در حین خدمت مشکلاتش بر برطرف  میشد. نسخه جدید میگ۲۳ که مشکلات نسخه قبل را برطرف کرده بود در سال۱۹۷۱ وارد خدمت شد که به ان میگ۲۳ ۱۹۷۱ یا میگ۲۳ -۷۱ شناخته میشد ولی در کل میگ ۲۳ اس ام  فلاگر A نامیده شد.

این نسخه دارای  رادار سافپیر  ۲۳ ال بود،راداری که  برای میگ۲۳ توسعه  یافته بود و دارای  یک  اچ یو دی  از نوع ای پی ۲۳ دی بود که تصویر  رادار را به خلبان نشان می داد و دیگر نیازی به نمایشگر سی ار تی نبود. از این صفحه اچ یو دی برای کشف و قفل روی هدف استفاده می شد و شرایط پرواز را نیز به خلبان نشان می داد و برای هدفگیری  سلاح های مختلف به کار می امد.رادار سافپیر ۲۳ دارای  برد ۷۰ کیلومتر بر ضد یک بمب افکن بود  و توان رهگیری و درگیر با یک هدف را داشت . توان پایین نگری ان محدود بود و ناتو به ان لقب های لارک را داده بود.این رادار نسل دوم رادار های هوا به هوای شوروی بود و به جای فناوری لامپ خلا از قطعات نیم هادی استفاده می کرد. برای کشف به صورت غیر فعال  این مدل دارای یک کاونده فروسرخ تی پی ۲۳ در زیر دماغه بود  که می توانست به  صورت فروسرخ ، محدوده  هدف را به ان اطلاع دهد.این سامانه یک زاوی ۳۰ درجه در دو طرف ،۱۲ درجه به پایین و دو درجه بالا را چستجو میکرد  و میتواند یک بمب افکن را  از برد  ۳۰ و یک جنگنده را از ۲۰ کیلومتری کشف کند.

این نسخه  دارای  همان موتور ار ۲۷ –اف -۳۰۰ بود  ولی در زیر بدنه یک جایگاه برای حمل یک  مخزن سوخت خارجی داشت  که دارای ظرفیت  ۸۰۰ لیتر بود. خروجی موتور که در نسخه  میگ۲۳ اس بسیار کشیده بود در این نسخه کوتاه شد  و دارای  بالی پهنتر  بود و یک   برامدگی   دندانه  ای شکل برای کنترل زاویه حمله بر روی جلوی  بال نصب شد تا خوش دستی جنگنده افزایش یابد و چهار فلپ بال حذف شد  که این مسئله باعث افزایش کنترل بر روی زاویه حمله و فرود نیز  شد. همچنین در این مدل سرعت باز و بسته شده بال سریعتر بود . ولی همچنان چالاکی این نمونه به دلیل داشتن کشیده گی سکان  عمودی تا پشت کمر  و بالچه زیر بدنه بسیار کم بود ولی از انجا که قرار بود میگ۲۳ از فاصله   دور دست به شلیک موشک ار ۲۳  دست بزند و قرار نبود در داگ فایتر درگیر شود  از این رو چالاکی پایین برای روسها چندان مهم نبود(البته  بعد مشخص شد همیشه همچیزی بر طبق برنامه پیش نمی رود ). اگرچه این نسخه نظر ارتش را جلب کرد وبسیاری از  مشکلاتش بر طرف شده بود  ولی همچنان در سرعت بالا  در مانور های تند  ناپایدار  و زاویه حمله ان غیر قابل کنترل بود. ۱۰۰ فروند از این مدل بین سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۲  ساخته شد  که تا سال ۱۹۷۸ در خدمت باقی ماند.این نمونه همچنان  تا سال ۱۹۷۴ به دلیل عدم ورود به خدمت موشک ار ۲۳ و ار ۶۰ از همان موشک ار ۱۳ استفاده میکرد.

شرکت میگ و مهندسین ان بسیار تحت فشار بودند. ارتش میگ۲۳ را می خواست   که در ذهنش بود،  کامل و با هم سلاح های ممکنه نه میگ۲۳ که باید صبر می داد تا همه چیز ان کمک کم تحویل شود از این رو میگ  در سال ۱۹۷۳ در نهایت نسخه میگ۲۳ ام فلاگر بی  را تولید کرد که همه چیز برنامه اولیه رویش  نصب شده بود. این نمونه دارای موتور تومانسکی ار ۲۹-۳۰۰ با توان ۱۸۴۰۰ پاوند بدون پس  سوز  و ۲۵۵۰۰ پاوند با پس سوز بود  و دوباره سه فلاپ روی هر بال نصب شد زیرا در نسخه قبلی  حذف شده بود. این نمونه دارای  یک جایگاه متغییر در بخش متغییر زیر بال برای حمل مخازن سوخت ۸۰۰ لیتری بود تا در مجموع نسخه میگ۲۳ ام بتوان سه مخزن سوخت ۸۰۰ لیتری حمل کند.دارای  سامانه کنترل سه کاناله  اس ای اس  ۲۳  و یک سامانه ناوبری جدید  بود و خلبان بر روی  صندلی صفر صفر کی ام ۳ قرار داشت.

 راداری  این نمونه سافپیر ۲۳ دی نام داشت که بسیار کامل تر از نسخه قبلی بود . این نسخه دارای  برد ۴۵ کیلومتر بر ضد یک میگ۲۱ بود(بر ضد یک فانتوم ۵۵ کیلومتر) و برد قفل رادار ۳۰  کیلومتر بود و می توانست  تا ۱۰۰۰ متر پاینتر  از خود را ببینید . از سال ۱۹۷۵ بر روی میگ۲۳ نسخه سافپیر ۲۳ دی ۳ نصب شد که دارای  عمل کرد بهتری برضد جنگ الکترونیک  بود  و میگ ۲۳ م قدیمی  نیز رادارشان ارتقا یافت .این رادار توان هدایت موشک رادار نیم فعال ار ۲۳ را داشت . این موشک دارای  برد ۳۵ کیلومتر در ارتفاع بالا و ۱۵ کیلومتر در ارتفاع پایین بود(این مسئله برای هر موشکی طبیعی  است زیرا در ارتفاع پایین مقاومت  هوا بیشتر است). دو نسخه ار ۲۳ تی و ار وجود داشت . نسخه ار ۲۳ ار رادار نیم فعال بود ولی ار ۲۳ تی نسخه فروسرخ  بود. ترکیب موشک ار ۲۳ تی با سامانه فروسرخ تی پی ۲۳ تاکتیک جدید ایجاد کرده بود. این تاکتیک  شلیک بدون قفل بود. موقعیت هدف توسط رادار ویا سامانه کاونده فورسرخ به دست می امد و خلبان دست به شلیک بدون قفل موشک به طرف هدف میزد و موشک در اسمان به سوی  هدف پیش می رفت و کاونده فروسرخ  را روشن میکرد تا هدف را توسط ان کشف کند و با ان در اسمان درگیر شود.میگ۲۳ دو موشک ار ۲۳ را زیر بال حمل میکرد که معمولا یکی از نسخه هدایت رادار و دیگری فروسرخ بود و خلبان شوروی دست به شلیک هر دو موشک  به طرف هدف می زدند تا بیشترین شانس انهدام به دست بیاید . به غیر از دو ار ۲۳ توان حمل چهار  ار ۶۰ را نیز داشت و از این رو ترکیب تسلیحاتی  این نمونه  برای یک  پرواز شکاری دو ار ۲۳ و چهار ار ۶۰ بود.

یک سامانه  خودکار ارتباطی با رادار زمینی  و مرکز فرمانده ای از نوع لاسور اس ام ای وجود داشت که با ان از شبکه  راداری  زمینی دستورات لازم را می گرفت. می شد با این سامانه ارتباطی از زمین  به خلبان جای جنگنده را که دور از دست راس رادار جنگنده بود نشان  داد. این کار با به کمک اچ یو دی امکان پذیر بود که محل  جت  جنگنده دشمن به صورت یک شاخص بر روی اچ یو دی  به نمایش گذاشته  میشد و خلبان به ان سو پرواز میکرد.این یک امتیاز  بود که به میگ۲۳ اجازه می داد که بدون روشن کردن رادار هدف را کسب کند  و با شلیک موشک  فروسرخ ار ۲۳ از راه دور بدون هشدار  هدف را نابود کند(به دلیل  روشن نبودن رادار و عدم قفل رادار روی هدف ، هدف نیز از وجود میگ اگاه نمی شد )این  روش در دیگر جنگندهای شوروی همچون  میگ۲۵ و سوخوی۱۵ نیز استفاده شد.

با وجود تغییرات  بسیار  میگ۲۳ ام همچنان از چالاکی پایین رنج  می برد ولی موشک  راداری پیشرفته باعث شد تا  کارشناسان  نظامی شلیک از راه دور  را روشی موثرتر در رزم هوایی بدانند.

میگ ۲۳ ام اف فلاگر بی  نسخه صادراتی میگ۲۳ ام بود که دارای  سامانه  های الکترونیک کمی ضعیف شده تر بود و فاقد سامانه ای راتباطی راداری  لاسور بود .این نمونه برای کشورهای اروپای شرقی ساخته شده بود ولی به کشورهای چون هند عراق و سوریه نیز صادر شد. ۱۳۰۰  فروند از دو نسخه ام و ام اف بین سال های ۱۹۷۲ تا ۱۹۷۸ ساخته شد.

نسخه دیگری با نام میگ۲۳ ام اس فلاگر E  ساخته شد که دارای  همان سازه و موتور میگ۲۳ ام بود ولی دارای  رادار میگ۲۱ (همان راداری که در نسخه میگ۲۳ اس نصب شد) و موشک ار  ۱۳ بود. این نسخه بسیار پست به کشورهای چون لیبی عراق و سوریه صادر شد

نسل دوم میگ ۲۳

میگ۲۳ ام ال  فلانگر جی

با وجود پیش رفت در الکترونیک و تسلیحات میگ۲۳ ام  ، ولی میگ۲۳ هم چنان مشکل کمی چالاکی به دلیل بسیار همچون  دنباله  سکان عمودی  تا پشت بدنه و بالچه زیر بدنه  که ایجاد  پسا می کرد و همچنین وزن بالا  که رانش به وزن را علیرقم موتور قوی کاهش داده بود . از این رو مهندسین میگ تلاش  در طراحی دوباره بدنه  و کاهش وزن کردند  از این رو یک مخزن ۳۹۰ لیتری را در داخل بدنه کم  کردند و توانستند  وزن این نسخه را ۱۲۵۰ کیلوگرمی کاهش دهند  و همچنین با برداشتن ادامه  سکان عمودی تا پشت بدنه  باعث کاهش پسا و افزایش چالاکی شدند.همچنین این نسخه دارای  موتور متفاوت تومانسکی ار ۳۵  اف۳۰۰ با توان ۱۸۸۵۰ پاون و ۲۸۸۰۰ پاوند  بود که در نسخه های بعدی چون میگ۲۳ پی، ام ال ای و ام ال دی نیز نصب شد .

همچنین الکترونیک این مدل ارتفا یافتد و به رادار سافپیر ۲۳ ام ال که ان۰۰۳ نیز خوانده میشد مجهز شد که سبک تر بود  و دارای مقاومت بیشتر در برابر جنگ الکترونیک بود. برد خام رادار بر ضد یک بمب افکن ۸۰ کیلومتر و بر ضد یک جنگنده ۵۰ کیلومتر بود و می توانست  چهار هدف را رهگیری ولی با یک هدف درگیر شوند.دارای  کاونده فروسرخ کاملا جدید تی پی  ۲۶  با برد ۴۵ کیلومتر بود که بر روی میگ۲۵ پی دی نیز نصب شد. همچنین این نمونه دارای  اچ یو دی پیشرفته تر از نوع ای اس پی ۱۷ام ال  و سامانه لینک ارتباط داده لاسور ۲۳ اس ام ال  که دارای  برد بیشتری برای ارتباط با واحد زمینی  بود. سیستم ناوبری  و رادار ارتفاع یاب بهبود یافت و با اصلاح در سامانه  کنترل پرواز کنترل زاویه حمله بهبود چشمگیری پیدا کرد  به صورتی که در مانور های تند  مشکلی ایجاد نمی کرد. گفته شده  این ارتقائات  انقدر خوب بود که برخی خلبان شوروی مدعی توان پیروزی در درگیر تن به تن  با اف۱۶شده بودند

از ویژگی های ایرودینامکی برتر میگ۲۳ ام ال در ساخت میگ ۲۳ ام ال ای (MLA) بهره برد شد که دارای  تجهیزات الکترونیک پیشرفته تری بود که از همه مهمتر رادار سافپیر ۲۳ ام ال ای  که ان ۰۰۶ نیز خوانده میشد  که دارای توان   بیشتری در مقابل جنگ الکتروینک بود   و توان کار در چند باند مختلف را داشت .

همچنین   MLA  توان شلیک موشک ار   ۲۴ نسخه دوربرد تر ار ۲۳ با برد ۵۰ کیلومتر را نیز داشت.

بین سال های ۱۹۷۸  تا ۱۹۸۲ در مجموع ۱۱۰۰ میگ ۲۳ ام ال و MLA تولید شد .

همچنین بر اساس  نسخه ام ال نسخه ای با نام میگ ۲۳ پی ساخته شد که در واقع برای  نیروی دفاع هوایی شوروی بود و دارای  سامانه ارتباط داده لاسور ام و سامانه خلبان خودکار اس ای یو ۲۳ پی بود که می توانست  جنگنده زمین را به صورت کامل تحت کنترل رادار زمینی قرار دهد. ۵۰۰ فروند از این نمونه ساخته شد که تنها در شوروی خدمت  کرد.

در سال۱۹۸۲ برنامه ارتقاء دو جنگنده میگ ۲۳ ام ال ای و ام  ال  برای به روز رسانی اغاز شد که میگ۲۳ ام ال دی  نامیده شد.میگ ۲۳ ام ال دی  تلاشی برای بهبود بیشتر توان کنترل پروازی  روی میگ۲۳ بود و از این رو یک رایانه  کنترل پرواز اس او اس ۳ بر روی ان نصب شده بود که دارای دو حسگر در دو طرف  دماغه بود که زاویه حمله را تشخیص  میداد. اگر زاویه  حمله  به شدت بالا می رفت رایانه متوجه میشد و دستور  قرار دادن بال در زاویه ۳۳ درجه را می داد تا هواپیما را بتوان کنترل کرد و از بیشترن قدرت مانور به خوبی استفاده کرد. این توان را مدل های قبلی وجود نداشت .همچنین این مدل دارای  دو ردیف پرتاب کننده شراره  در پشت  بدنه در دو طرف سکان عمودی بود  . دارای  سامانه هشدار دهنده راداری اس پی او ۱۵ بود  و در کابین دارای هوتاس بود(کنترل جریان بنزین روی دسته گاز)و رادار اگرچه از همان نسخه  نصب شده بر روی میگ۲۳ ام ال ای بود ولی از نوع سافپیر ۲۳ ام ال ای -۱۱  با توان هدفگیری اهداف  در برد کمتر از ۱۰۰۰ متر  در نبرد داگ فایتر  که برای  شلیک موشک  ار ۷۳ مناسب بود. این کار باعث میشد که وقتی دشمن  توسط  رادار کشف می شد  و موشک  ار ۷۳ را فعال می کردند به جای  این کاونده فروسرخ موشک  تمامی  منطقه  پیش روی  جنگنده را به  دنبال هدف بگردد  بلافاصله به همان سمتی نگاه کند که رادار نشان میدهد. نسخه اخر این رادار که ان ۰۰۸ ایی نامیده میشد توان رهگیری اهداف را در ارتفاع ۵۰  متری از سطح زمین  را نیز داشت . ۵۰۰ فروند میگ ۲۳ ام  ال و MLA  به  این نسخه ارتقا یافت  که تنها بلغارستان  و سوریه توانستند  این مدل را کسب کنند.

این نمونه دارای شعاع رزمی ۱۱۵۰ کیلومتر با شش موشک هوا به هوا و ۲۸۲۰ کیلومتر بدون تسلیحات و بیشترین میزان سوخت است

میگ۲۳ دارای دو نسخه اموزشی دو سرنشینه نیز بود. یکی میگ۲۳ یو فلاگر سی  بود که در واقع نسخه دو سرنشینه  میگ۲۳ اس  با موتور ار ۲۷ بود ولی  فلاپ ها  مانند نسخه  ام داشت تا کنترل پذیری بهتری داشته باشد. این مدل فاقد رادار و توپ ۲۳ م م بود و تنها می توانست  موشک ار۱۳ فروسرخ و بمب و راکت حمل کند. همچنین نسخه دیگر با نام میگ ۲۳ یو بی تیز ساخته  شد که تنها تفاوت با نسخه  میگ۲۳ یو داشتن موتور ار ۲۹ بود. در مجموع ۷۶۹ فروند از دو نسخه یو و یو بی تولید شد

نسخه شکاری میگ۲۳ در ۳۰ ارتش جهان به خدمت  گرفته شد. میگ۲۳ در جنگ های بسیار شرکت داشت ولی همواره نتایج ان ناامید کننده بود برای  نمونه در جریان جنگ ایران  و عراق  دست کم ۵۰ تا ۷۰ میگ۲۳  توسط اف۱۴ و اف۴ های ایرانی سرنگون شد( البته نیمی از این تعداد را میگ۲۳ بی ان شامل می شدند  که نسخه تهاجمی بود و فاقد رادار و موشک  هوا به هوا) در حالی که کمتر از ۲۳ تا ۲۸  پیروزی هوایی به دست اورد و یا در جریان نبرد هوایی بیش سال های  ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۵ برفراز لبنان بیش از ۲۰ میگ۲۳ از دست رفت ولی هیچ پیروزی به دست  نیاورد(اگرچه بسیار منابع  معتقد به سرنگونی  ۳ فروند  اف ۱۶ توسط میگ۲۳ ام اف سوری هستند) شاید دلیل عمده ان این  بود که  بر طبق سیسات  صادراتی شوروی همواره  نسخه های بسیار پستی چون میگ۲۳ اس ام  با سامانه اتش میگ۲۱  به صورت گسترده صادر شد.البته در این میان کشورهای هم بودند که در نهایت به دلیل کارایی  بد نسخه های صادراتی با فشار بر شوروی توانستند نسخه های چون ام ال و ام ال دی را به دست بیاوردند همچون عراق و سوریه.. جالب اینکه میگ۲۳ دست کم طی درگیری هوا به هوا  مختلف در سراسر جهان حدود ۴۰ پیروی هوایی به دست اورد که اکثر انها توسط نسخه های چون ام اف و ام ال بودند.

میگ۲۳  همچنان در بسیار از کشورها در خدمت است اگرچه مشکلات تعمیر  و نگهداری این جنگنده بعد فروپاشی شوروی باعث  خروج از خدمت اگثر انها شد .

در مجموع ۵۰۴۷ فروند  میگ۲۳ در انواع شکاری و نسخه تهاجمی میگ۲۳ بی ان بین سال های ۱۹۶۷ تا ۱۹۸۵  تولید شد

نسخه های تهاجمی میگ ۲۳

شوروی در دهه ۱۹۵۰ به دنبال یک جت تهاجمی بود  که در مرحله اول به دنبال یک نسخه از میگ۱۷ بود ولی  با ورود سوخو۷ این طرح رها شد ولی عملکرد نامطلوب سوخوی۷ باعث شد که بسیاری در ارتش شوروی میگ۱۷ را در عملیات تهاجمی بیشتر بپسندند  . در دهه ۱۹۶۰ سوخوی بر اساس سوخو۷ ، جنگنده سوخوی۱۷ را توسعه داد که کارایی  ان بسیار مطلوبی  داشت  ولی باز ارتش  از میگ خواست  بر اساس  طرح جنگنده جدید میگ ۲۳ ، یک طرح تهاجمی نیز  توسعه دهد.از این  رو چهارمین پیش نمونه میگ۲۳ یک نسخه تهاجمی با توان حمل بمب و راکت بود ولی  ازمایشات  نشان  داد جایگاهای تسلیحاتی ان کم و قدرت ان نیز ناکافی است . از این رو در سال ۱۹۶۹ ساخته نسخه  ای جدید با نام میگ ۲۳ بی تصویب  شد که در سال ۱۹۷۱ اولین پرواز خود را انجام داد.

در ظاهر میگ ۲۳ بی چندان با میگ ۲۳ شکاری فرق نداشت ولی تفاوت های نیز اشکار بود. این نمونه در دماغه رادار نداشت  و یک دماغه اردگی  شکل  شبیه  دماغه جگوار داشت  و از یک موتور لیولکا ای ال ۲۱ اف۳ با توان ۱۷۲۰۰ پاوند بدون پس سوز  و ۲۴۷۰۰ پاوند با پس سوز بود که بر روی سوخوی۱۷ و ۲۴ نیز نصب شده. دارای  سوخت بیشتر داخلی بود در مجموع ۵۷۵۰ لیتر سوخت حمل میکرد و برد بیشتری  نسبت به نسخه شکاری داشت .

از انجای که یک جنگنده تهاجمی بود دارای  زره در ناحیه دو طرف کابین زیر بدنه و دور موتور و کابین ضد گلوله با مقاومت در برابر  اتش ۲۳ م م بود . ارابه فرود میگ۲۳ حفظ شد ولی دارای  لاستیک های کم فشار تر برای تحمل  وزن بیشتر بود.

دارای  سامانه تهاجمی و ناوبری  سوکول ۲۳ اس که پرواز عمقی  را ممکن می ساخت  و دارای  یک سامانه مسافتی یاب لیزری  (فون) برای بمب باران دقیق بود و دارای  یک  سایت گان با توان تعیین   محل برخورد بمب و راکت بود  که قدرت اتش  را بسیار بالا می برد .دارای  قطب نمایی ژیرسکوپی و ارتفاع یاب رادیویی بود و از جهت یابی و ناوبری رادیویی بهره می برد که به خلبان این امکان را می داد  که دست به پرواز خودکار به طرف یک منطقه از پیش تعیین شده بزند .از یک هشدار دهنده  رادار سینرا ۱۰ بهره می برد   ولی فاقد هر گونه سامانه جنگ الکترونیک بود

دارای  یک توپ  ۲۳ م م دو لول  مشابه نسخه نصب شده روی نمونه شکاری بود و دارای  همان میزان تسلیحات قابل حمل و همان جایگاه ها مشابه نسخه شکاری بود و می توانست تا سه تن سلاح  شامل  بمب ۱۰۰ کیلویی ویا پنچ  چهار  بمب ۵۰۰  و یا ۲۵۰ کیلویی و یا چهار راکت  انداز  ۵۷ م م  و یا تا چهار راکت  ۲۲۰ م م و یا  ۳۴۰ م م را حمل کند. توان حمل موشک  ار ۲۳ را نداشت  ولی برای دفاع میتواند تا چهار موشک  ار ۱۳  را با خود حمل کند. یک غلاف دلتا ان به ان اجازه هدایت موشک  خا ۲۳ را می داد .

اولین نسخه تولید میگ۲۳ بی فلا گر جی بود که در سال ۱۹۷۲ تولید شد و تنها ۲۴ فروند از انها تولید شد.

از انجای که موتور لیولکا  ای ال۲۱ گران بود مهندسین  میگ به سرعت دست به نصب موتور تومانسکی ار ۲۹ بی ۳۰۰ بر روی میگ۲۳ بی زدند. البته اگرچه این نمونه با نسخه نصب شده بر روی نسخه  شکاری میگ۲۳ ام یکی است ولی قدرت کمتری  دارد  و مصرف کمتری نیز داشت  و برای  نمونه بیشترین قدرت در حالت پس سوز ۲۳۷۰۰ پوند  داشت که ۲۰۰۰ پوند کمتر از ار ۲۹ نصب شده روی میگ۲۳ ام بود . با وجود این موتور ار ۲۹ مصرف سوخت بیشتری  نسبت به لیولکا  ۲۱ اف۳ داشت.

نسخه جدید با این  موتور میگ۲۳ بی ان فلاگر اچ  نامیده شد و دارای  همان سامانه تهاجمی میگ ۲۳ بی بود  و توان حمل بمب را در جایگاه مرزی بدنه که جای مخزن سوخت است را نیز داشت   که میگ۲۳ شکاری چنین توانی نداشت  و همچنین دارای  دو جایگاه بیشتر در پشت سر ارابه فرود عقب کمی بالاتر در دو طرف بدنه بود.

بین سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۵  در مجموع ۶۲۴ فروند از این مدل ساخته شد که البته هرگز در ارتش شوروی به خدمت گرفته نشد  و صادر شد. این نمونه پیش  کاربران نسخه شکاری میگ۲۳ بسیار محبوب بود  و دست کم ازسوخوی۱۷ گرانتر و پیچیده تر کاربرد بیشتری در خارج از شوروی داشت . در این میان کشور هند ۹۵ فروند از این نمونه را دریافت کرد که حتی انها را مسلح به موشک  ضد رادار خا ۵۸ و سامانه جنگ الکترونیک کرد  و در نقش سرکوب کننده پدافند هوایی از انها بهره برد

یکی از دلایل  که میگ۲۳ بی ان به خدت ارتش شوروی در نیامد  این بود که این ارتش  خواهان به خدمت گیری یک نسخه  پیشرفته تر بود از این رو نسخه میگ۲۳ بی ام برای نیروی هوایی شوروی توسعه یافت  که میگ۲۷ فلاگر  دی  نامید  شد.

میگ ۲۷ دارای  همان موتور ار ۲۹ بی ۳۰۰ میگ۲۳ بی ان بود ولی برای کاهش  اشفتگی های هوا در نزدیکی  ورود هوا ،   ورودی هوا را کوچک کردند که بیشترین سرعت را از ۲.۲ ماخ در میگ۲۳ بی ان  به ۱.۷ ماخ در این مدل کاهش داد . ۳۰۰ کیلوگرم وزن  کمتری داشت  و توان حمل تا ۴۰۰۰ کیلوگرم  سلاح را داشت  که یک تن بیشتر از میگ۲۳ بی ن و یا نسخه شکاری بود .   در میگ۲۳ چهار جایگاه زیر بدنه  بود ولی در این نمونه دو جایگاه برداشته شده و در زیر  ورودی هوا نصب شده ولی از نظر تعداد جایکاه خارجی با میگ۲۳ بی ان برابر است ولی جایگاه های  توان حمل تسلیحات  بیشتری دارند برای نمونه جایگاه های زیر بدنه و زیر ورودی می  تواند هر یک دو بمب ۲۵۰ کیلویی  را پشت سر هم حمل کننده  که این میزان در میگ۲۳ در تمامی  مدل های یک بمب ۲۵۰  زیر هر جایگاه ها  بود اگرچه میگ۲۳ هم مانند میگ ۲۳ توان حمل تا چهار بمب ۱۰۰ کیلویی را در زیر هر جایگاه  داشت. همچنین در این مدل  می توانست در جایگاه خارجی مرکزی  زیر بدنه که   برای حمل مخزن سوخت بود نیز یک بمب ۵۰۰ کیلویی را حمل کند که در میگ۲۳ ممکن نبود.

در این نمونه توپ ۲۳ م م دو لول حذف شد و به جای ان  توپ ۳۰ م م  ۶ لول گاتیلنگ با سرعت اتش ۵۰۰۰ گلوله بر دقیقه نصب شده بود که  ۳۰۰ گلوله داشت . این توپ برای  رقابت با توپ ۳۰ م م ای ۱۰ ساخته شده بود ولی مهمات کمتری حمل می کرد و از طرفی اگر که بال های در حالت نیم باز و یا بسته بودند کنترل توپ سخت بود

در نخستین نمونه میگ ۲۷ که میگ ۲۳ بی ام نیز خوانده میشد سامانه های تهاجمی و ناوبری مشابه میگ۲۳ بی ان بود ولی به جای پردازشگر های انالوگ دارای  پردازشگر دیجیتال  بود و به جای سایت گان دارای  اچ یو دی در کابین بود .

این نمونه در ۱۷ نوامبر سال ۱۹۷۲ اولین پرواز خود را انجام داد  و در سال ۱۹۷۵ وارد خدمت ارتش شوروی شد و ۳۶۰ فروند میگ ۲۷ یا همان میگ۲۳ بی ام تا سال ۱۹۷۷ تولید شد.

نسخه بعدی میگ۲۷ کا فلاگر  جی  بود که در مرحله نخست  به ان میگ۲۷ بی کا نیز می گفتند. این نمونه مشابه میگ۲۳ بی ام بود ولی دارای  سامانه های الکترونیک پیچیده تر  بود. میگ۲۷ کا دارای  سامانه ناوبری سکول ۲۳ اس کا با سرعت پردازش بیشتر و رایانه  دیجیتال بود و در دماغه به جای مسافت یاب لیزری  دارای  سامانه هدفگیری  کایرا ۲۳ بود که  توان نشان گذاری لیزری  برای  پرتاب سلاح های لیزری  را می داد. کایرا ۲۳  در دماغه  میگ۲۷ کا به غیر از نشان گذار لیزری ،دارای  یک دوربین اپتیکی بود که می تواند با ان از ۱۵ کیلومتر هدف را کسب کند. در یک چشمی  ویا نمایشگر  کوچک تصاویر به نمایش در می امد و خلبان هدف را یافته رو ان قفل کرده و لیزر  به هدف می تابید . خود سامانه  به صورت خودکار لیزر را  روی هدف نگه می داشت تا هدف مورد اصابت قرار بگیرد. دوربین اپتیک در دماغه قرار داشت  و نشانگذار در زیر دماغه.

دارای  سامانه هشدار دهنده رادار ای پی او۱۵ و سامانه رایانه ای پرواز پیشرفته تر برای کنترل زاویه حمله بود،می توانست  غلاف های جنگ لکترونیک اس پی اس ۱۴۱/ ۱۴۲ و ۱۴۳ را حمل کند  و نشان داد میتواند بدون کشف شدن تا ۱۰ کیلومتر سامانه  ای چون هاوک پیش رود. همچنین این نمونه دارای  سامانه هدایت  ناوبری بهبود یافته و اچ یو دی پیشرفته تر بود.

از حمله  جنگ افزار های  این نسخه می توان به توان حمل بمب هدایت لیزری  کاب ۵۰۰ ال ویا نسخه هدایت اپتیکی  ان کاب ۵۰۰ تی ، موشک هدایت لیزری خا ۲۵  و  نسخه هدایت اپتیکی  و لیزری موشک خا ۲۹  و موشک ضد رادار خا ۲۵ ام پی را داشت . از این رو یک جنگنده تهاجمی با توان  حملات دقیق هدایت شونده بود.

میگ۲۷ کا در ۳۰ دسامبر سال ۱۹۷۴ اولین پرواز خود را انجام داد  ولی تکمیل  سامانه های الکترونیک ان زمان زیادی برد و در سال ۱۹۸۰ عملیات شد. ۱۹۷ فروند از این نمونه ساخته شد

میگ۲۷ کا خیلی پیچیده بود و با در نظر  گرفتن ورود به خدمت سوخوی۲۴ و همچنین تاخیر در ورود به خدمت میگ۲۷ کا  طرح دیگری  با نام  میگ۲۷ ام توسعه یافت. این نمونه تفاوتی با میگ۲۷ کا نداشت  و تنها به جای سامانه پیچیده  کایرا ۲۳ و ان دوربین اپتیک پیچیده یک مسافت یاب با توان نشان  گیری لیزر کلیون پی ام مشابه نسخه به کار رفته در سوخوی۱۷ ام۳ و سوخوی۲۵ در دماغه داشت  .این نمونه تنها توان نشان گذاری  موشک هدایت  لیزری  را داشت  (خا ۲۵ پی ال و خا ۲۹ ال) . این نمونه عیچ دوربینی در دماغه ندارد  . روش نشان گذاری  لیزری این نمونه مشابه برخی سوخوی۱۷ و سوخوی۲۵ است . این روش اینگونه  عمل میکرد که خلبان با فعال کرد مسافت یاب لیزری بر روی سایت هدفگری  روبرویش یک علامت نشان گیری ظاهر میشد ، خلبان به کمک دسته ای این علامت نشان گیر را میتوانست بالا و پایین و چپ راست کند .خلبان هنگامی که یک هدف را مشخص میکرد به طرف ان حرکت کرده، با جابجا کرد علامت نشان  گیر روی سایت هدفگری جلوی خود، علامت را روی هدف گذاشته ،لاک میکرد و بعد موشک را شلیک میکرد.این روش بسیار ساده  وموثر بود.البته عیبهای هم دارد،اول اینکه این سامانه بستگی به دید مستقیم خلبان دارد و شب و اب هوایی بد هدفگری  بسیار سخت میشود، مسئله بعد اینکه از انجای که این سامانه در جلوی در دماغه نصب است تنها میتواسنت  روبرو را پوشش دهد از این رو خلبان باید مستقیم به طرف هدف پرواز میکرد تا قفل لیزر نشکند.از این رو در تاکتیک خلبان سوخوی۲۵ و میگ۲۷ یکی از سوخو از فاصله ایمن با لیزری قفل میکرد و دیگری دست به شلیک موشک میزد.همچنین  از انجای که این سامانه تنها جلوی هواپیما را پوشش میدهد تنها میتوان با ان موشک  لیزری را شلیک کرد نه بمب لیزری(زیرا موشک دارای سرعت زیاد تر از جنگنده بود و بعد از شلیک در روبروی جنگنده پرواز میکرد در محدود لیزر)

بیشترین برد این نمونه ۲۵۰۰ کیلومتر بود و شعاع رزمی ان با دو موشک هدایت لیزری خا ۲۹  و سه مخزن سوخت خارجی ۵۴۰ کیلومتر است

۱۶۲ فروند از این نمونه ساخته شد

میگ۲۷ دی: این نسخه تازه ساخت نیست بلکه ارتقا میگ۲۷ (میگ۲۳ بی ام) به استاندارد میگ۲۷ ام بود. در مجموع ۳۰۵ فروند میگ۲۷ به میگ۲۷ ام ارتقا یافتند.

اولین مشتری میگ۲۷ کشور هند بود که درسال ۱۹۸۰ خواهان منتاژ ۲۰۰ فروند میگ۲۷ ام در داخل شد. این میگ به صورت کیت  وارد  هند می شد و انجا  سر هم می شد. اولین میگ۲۷ تولیدی  در هند در سال ۱۹۸۶ تولید شد و تا سال ۱۹۹۶ این کشور ۱۶۵ فروند میگ۲۷ تولید کرد و در نهایت برنامه  لغو شد. هند  بعد از سال ۲۰۰۰ طی همکاری با فرانسه  دست به ارتقاء  ۱۴۰ فروند میگ۲۷ ام ال خود به میگ۲۷ اچ زد که شامل   سامانه ناوبری و تهاجمی غربی و همچنین نصب دو نمایشگر رنگی در درون کابین و اچ  یو دی جدید بود.

میگ۲۷ در ارتش شوروی در دهه ۱۹۸۰ در افغانستان  به کار رفت ولی بسیار دیر … میگ۲۷ در سال ۱۹۸۸ یعنی سال اخر جنگ وارد افغانستان  شد که دلیل وجود سوخوی۱۷ در جنگ  بود. برای  روسها حضور دو جنگنده هم نوع در یک کلاس در کنار هم  که باعث پیچیدگی کار تداروکاتی  می شد منطقی هم  نبود و تنها در سال ۱۹۸۸ در مجموع ۳۶ فروند میگ۲۷ برای جایگزینی  تعداد سوخوی۱۷ ام۳ وارد افغانستان  شدند. معمولا با مهمات  زیر یک تن همچون  دو بمب ۵۰۰ ویا چهار بمب ۲۵۰ کیلویی و راکت انداز دست به  عملیات  می زد  و به ندرت  از سلاح هدایت شونده بهره برده شد. توپ ۳۰ م  نشان داد بسیار مرگ اور است ولی لگد شدید و کیفیت پایین بخشی از الیاژ به کار رفته در میگ۲۷ باعث صدمه دیدن  جنگنده میشد از این رو معمول خلبان از راکت ۵۷ م م استفاده می کرند تا توپ ۳۰ م م .این هواپیما در دهه۱۹۹۰ از خدمت روسیه بازنشسته  شد در حالی که چندان سنی نداشت . همواره در ارتش شوروی سوخو۱۷ به دلیل توان حمل تسلیحات بیشتر و برد رزمی بیشتر ، مصرف کمتر  و همچنین هزینه تعمیر پاینتر (علیرقم  گرانتر  بودن) به میگ۲۷ ترجیه داده میشد

در مجموع ۱۰۷۵ فروند میگ۲۷ تولید شد که  به غیر از هند به سریلانکا نیز صادر شد که بر علیه ببرهای تامیل  استفاده شد همچنین  قزاقستان نیز بعد از فروپاشی شوروی میگ۲۷  را به ارث بردکه همچنان در خدمت دارد…اکرایین نیز این نمونه را در خدمت داشت که از خدمت خارج شد

ولی نسخه میگ۲۳ بی ان بسیار مورد توجه بود  و تقریبا دو سوم از مشتریان  نسخه شکاری میگ ۲۳ نسخه تهاجمی را خریداری کرد.عراق تعداد زیادی از این  نسخه را دریافت کرد  و  در کنار سوخوی۱۷ اصلیترین جنگنده این نیرو در حملات هوایی طی  جنگ با ایران   علیه شهرها و نیروی های  ایرانی بود. جالب اینکه در روز نخست اغاز  جنگ ایران و عراق سه فروند میگ۲۳ بی ان با راکت انداز اس ۵ به فرودگاه مهر اباد  تهران یورش بردند. عراق میگ۲۳ بی ان خود را به لوله سوختگیری هوایی تجهیز کرد و بر روی انها موشک هدایت لیزری  خا ۲۹ ال را نصب کرد. معمولا میراژ های  عراق با غلاف نشان گذار لیزری هدف را نشان گذاری و میگ۲۳ موشک را شلیک میکردند . عراق میگ۲۷ هرگز در خدمت نداشت   .سوریه  از این  نسخه در جنگ داخلی  کمال استفاده را برد