پاول سوخو سر طراح مشهور روسها در میانه دهه ۱۹۳۰ کار خود را اغاز کرد ولی در دوران حکومت استالین فرصتی برای عرض اندام پیدا نکرد.استالین میانه خوبی با دیگر سر طراحان روس همچون میگویان و لاویچکا داشت و شانسی برای سوخو نبود. ولی همچیز به سرعت با مرگ استالین در سال ۱۹۵۳ تغییر کرد.
در همان سال نیروی پدافند هوایی شوروی نیاز به یک شکاری رهگیر مافوق صوت مجهز به رادار داشت که بتوان در هر ساعت شبانه روز دست به فعالیت بزند.سوخو دو طرح را مورد بررسی قرار داد. هر دو شبیه هم بودند و شامل یک موتور لیولکا ای ال ۷ در مرکز بدنه و ورودی هوا در جلوی بدنه بود. یکی دارای بال دلتا بود که با نام تی ۱ شناخته میشد و یکی با بالی پس گرا که با نام اس ۱ شناخته شد. طرح تی ۱ بعدها منجر به ساخت شکاری سوخوی ۹ شد ولی چون در همان زمان شوروی نیاز به یک طرح جنگنده بمب افکن تاکتیکی داشت طرح اس ۱ به این منظور اختصاص یافت.
طرح اس ۱ در ۷ سپتامبر سال ۱۹۵۵ اولین پرواز خود را انجام داد . طرح اس ۱ به سرعت ویژگی های خود را نشان داد و توانست در ارتفاع بالا به سرعت ۲ ماخ نیز دست یابد و در سال ۱۹۵۶ هنوز ازمون های دولتی را پشت سر نگذاشته بود مجوز تولید گرفت. ولی ازمایشات ادامه داشت و اس ۱ ارتقا یافت و طرح اس ۲ پدید امد. این نمونه دارای بدنه ای کشیده تر و سوخت سوخت بیشتر بود همچنین به جای سه توپ ۳۰ م م به دو توپ ۳۰ م م مجهز بود.
اس ۱ در نوامبر سال ۱۹۵۷ به دلیل مشکل موتور از دست رفت ولی در نهایت در سال ۱۹۵۸ طرح اس ۲ در کارخانه ۱۲۶ دولتی وارد خط تولید شد. اولین نسخه تولید سوخو۷ نام داشت که ۲۰ فروند از ان ساخته شد و تنها برای ازمایش بود ولی اولین نسخه تولیدی سوخو ۷ بی بود. ناتو به جنگنده جدید شوروی نام فیتر را داد
سوخوی۷ بی پاییه تمامی مدل های فیتر بود. هواپیما دارای بدنه ای کشیده و موتوری در مرکز بدنه بود و از یک ورودی در جلوی بدنه بهره می برد. از جنس الومینیوم ساخته شده بود و بدنه صاف یک دست داشت و از یک موتور توربوجت پر مصرف لیولکا ای ال -۷ اف۱ با توان ۱۴۹۹۰ پاوند بدون پس سوز و ۲۰۲۸۰ پاوند با پس سوز اشاره کرد که در زمان خود یکی از قویترین موتور های زمان خود را داشت
ورودی هوا در جلوی بدنه بود و از انجای که دارای جایگاه پرتاب سلاح در زیر بدنه بود و در صورت شلیک راکت گاز های ورودی وارد ورودی موتور میشد و ممکن بود در کار موتور ایجاد اختلال کند هنگامی که خلبان ماشه سلاح را می فشرد ، ورود موتور به سرعت بسته میشد و جریان هوا از محفظه ای در کنار و بالای دماغه تامین میشد
مخروطه درون دماغه محل قرار گرفتن رادار مسافت یاب بود ولی متغییر بود و برای تامین هوای موتور در سرعت های بالا به عقب تر حرکت میکرد و در سرعت زیر صوت جلوتر قرار میگرفت
بال هواپیما دارای زاویه پس گرایی ۶۳ درجه بود که اگرچه به دست یابی هواپیما به سرعت بالا کمک بسیار میکرد ولی مشکلاتی هم ایجاد می کرد که میتوان از ان به باند زیاد برای نشست و برخاست و سرعت بالا برای فرود اشاره کرد. همچنین هواپیما دارای دو چتر ترمز در عقب بالای ورودی هوا بود
دارای سه ارابه فرود تک چرخ بود که ارابه های فرود عقبی زیر بال جمع میشد و چرخ جلو نیز قابل هدایت برای هنگام حرکت روی باند را داشت .
خلبان در یک کابین تحت فشار با دید مناسب ۳۶۰ درجه قرار داشت که حتی دیدش از بسیاری از شکاری های روسی بهتر بود و بر روی صندلی کی اس -۲ ای قرار داشت که در سرعت صفر و ارتفاع بالای ۱۰۵ متر عمل می کرد . کابین و شیشه ان در برابر توپ ۲۰ م م مقاوم بود و در داخل کابین خلبان تمامی نشانگر ها انلوگ بودند و در جلوی ان یک سایت اتش الکترونیکی قرار داشت .
هواپیما در دماغه دارای رادار مسافت یاب اس ار دی -۵ ام برای هدفگیر دقیق توپ به کمک سامانه سایت هدفگیر در جلو خلبان بود و از هشدار دهنده راداری Kremniy-2 استفاده میکرد که تنها به خلبان هشدار میداد که در معرض دید رادار است ولی جهت رادار را به ان نشان نمی داد.
همچنین هواپیما از سامانه ناوبری اینرسی و سامانه شناسایی دوست از دشمن بهره می برد
هواپیما دارای دو توپ ۳۰ م م ان ار ۳۰ بود که هر کدام از توپ ها در ریشه یکی از بالها نصب شده بود. توپ ۶۵ گلوله حمل میکرد و دارای سرعت اتش ۹۰۰ گلوله بر دقیقه بود. به غیر از این نسخه سوخوی۷ بی دارای چهار جایگاه خارجی بود که یکی زیر هر بال و دو تا زیر بدنه بود و هر جایگاه می توانست تا ۵۰۰ کیلوگرم بمب حمل کند. می توانست تا ۴ راکت انداز ۱۶ لول ۵۷ م م) ۶۴ راکت) و یا تا چهار بمب ۵۰۰ کیلوگرمی و یا ۲۵۰ کیلوگرمی ویا تا هشت بمب ۱۰۰ کیلوگرمی را حمل کند. همچنین توان حمل راکت های سنگینتر نیز داشت که میتوان به چهار راکت ۲۲۰ م م و یا همین میزان راکت ۳۳۰ م م اشاره کرد. هواپیما دارای ۳۴۵۵ لیتر سوخت داخلی در شش مخزن بود و می توانست در دو جایگاه زیر بدنه دو مخزن سوخت ۶۲۰ لیتری را حمل کند.همچنین نوعی لود ویژه نیز وجود داشت .لود خاص شامل ۲۸ راکت ۲۲۰ م م اس ۲۴. این نوع لود با کمک گیرنده های هفتایی راکت زیر هر جایگاه ممکن بود. این لود بیش از ۶ تن وزن داشت یعنی چهار تن بیش از وزن مجاز که باید به جای ان سوخت کمتری حمل میکرد. راکت اس ۲۴ دارای یک کلاهک ۱۲۳ کیلوگرمی انفجار شدید بود که قدرتی معادل یک بمب ۲۵۰ کیلوگرمی را داشت .
۴۳۱ فروند از این مدل بین سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۶۲ تولید شد
سوخوی۷ مصرف سوخت بالای داشت و از طرفی سوخت داخلی کمی نیز داشت. از این رو در سال ۱۹۶۲ نسخه جدید سوخوی۷ بی ام وارد خط تولید شد که سوخت داخلی بیشتری داشت و میزان سوخت داخلی به عدد ۳۷۵۵ لیتر رسیده و میتوانست در چهار جایگاه خارجی بال و زیر بدنه تا چهار مخزن سوخت خارجی هر کدام به ظرفیت ۶۲۰ لیتر را حمل کند. یک درچیه جدید برای کاهش احتمال ورود اجسام خارجی به موتوردر ورودی هوا تعبیه شد و همچنین دارای یک خلبان خودکار بود . این نسخه از موتور پر توان تر ای ال۷-اف۱-۱۵۰ بهره می برد که ۵% نیروی بیشتری را فراهم میکرد اگرچه در خط تولید موتور ای ال ۷ –اف۱ -۲۰۰ نیز روی ان نصب شد.صندلی پرتاب به نسخه کی اس ۳ تغییر کرد که ایمنتر از صندلی قبلی بود.برد این نمونه با چهار راکت انداز ۵۷ م م عدد ۹۰۰ کیلومتر بود. بین سال های ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۵ در مجموع ۲۹۰ فروند از این مدل ساخته شد
نسخه بعدی سوخوی۷ بی کا ال بود. این مدل دارای ارابه فرود اصلاح شده بود که میشد به ان یک اسکی برای حرکت بر روی برف ، از روی باند برفی برخیزد .این یک ابتکار برای استفاده از فیتر در شرایط بود که برف سطح باند را پوشانه بود.سوخت داخلی درسوخوی ۷ بی کا ال افزایش یافته بود و به ۴۰۳۰ لیتر رسیده بود و توان حمل مخازن سوخت خارجی بزرگتر ۱۱۵۰ لیتری را یافته بود که البته هرگز با چهار مخزن سوخت ۱۱۵۰ لیتری پرواز نمی کرد زیرا وزن هواپیما بسیار زیاد میشد و معمولا تنها دو مخزن ۱۱۵۰ لیتری حمل میکرد. این مدل از رایانه بمب باران پیچیده تری بهره می برد و به ان اجازه بمب باران با بمب های غیر هدایت شونده را در ارتفاع بالا را میداد
همچنین این مدل برای افزایش سرعت در هنگام برخواست و در نتیجه کاهش میزان باند برای برخاستن از دو راکت سوخت جامد اس پی ار دی -۱۱۰ بهره می برد که باند مورد نیاز برای برخاستن را ۳۸% کاهش میداد.این راکتها بعد از برخاستن هواپیما از روی باند از هواپیما جدا میشدند از دیگر تغییرات این مدل میتوان به، نصب موتور ای ال۷-اف۱-۲۵۰ با همان قدرت موتور قبلی ولی زمان بیشتر بین تعمیرات، سایت اتش بهبود یافته برای هدفگیری دقیق تر راکتها ۲۲۰ م م ،صندلی بهبود یافته کی اس ۴. همچنین در اواخر تولید این مدل دارای به یک جایگاه بیشتر زیر هر بال شد که مجموع جایگاه های خارجی را به شش عدد افزایش داد . در نهایت تمامی نسخه های بی ام و بی کا ال طی ارتقا به یک جایگاه بیشتر زیر هر بال مجهز شدند. این مدل میتوانست تا شش راکت انداز ۵۷ م م ویا دو بمب ۲۵۰ در کنار چهار بمب ۵۰۰ کیلوگرمی ویا تا ۱۸ بمب ۱۰۰ کیلوگرمی را حمل کند.همچنین از اواخر دهه ۱۹۶۰ سوخوی۷ بی کا ال ارتش شوروی به غلاف جنگ الکترونیک خارجی اس پی اس ۱۴۱ ، ۱۴۲ و ۱۴۳ مجهز شدند . بین سال های ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۱ در مجموع ۲۶۷ فروند از این مدل تولید شد
نسخه صادراتی سوخوی۷ بی کا ال ، سوخوی ۷ بی ام کا نامیده شد که دارای همان چرخ های قدیمی سوخوی ۷ بی ام بود و از رایانه پرتاب بمب ساده تری بهره میبرد اگرچه نمونه های نیز مانند نسخه شوروی صادر شد. این نسخه در ۱۱ کشور جهان به خدمت گرفته شد که برخی از بزرگترین کاربران ان عبارت بودند از،هند که ۱۴۰ فروند از این هواپیما را به خدمت گرفت و بعدها با میگ۲۳ بی ان و میگ ۲۷ انها را جایگزین کرد،عراق ۸۳ فروند از این هواپیما را تحویل گرفت که تا سال ۱۹۸۱ و مراحل نخست جنگ با ایران از انها بهره برد،مصر ۱۸۷ فروند سوخو۷ تحویل گرفت که در جنگ های سال ۱۹۶۷ و ۱۹۷۳ از انها استفاده کرد،چک اسلاواکی ۹۵ فروند را تحویل گرفت، افغانستان ۷۹ فروند را تحویل گرفت .۴۴۱ فروند از این مدل ساخته شد.
سوخوی۷ یو و یو ام کا
شوروی در دهه ۱۹۵۰ از میگ۱۵ یو تی آ برای اموزش خلبانان استفاده میکرد ولی به دلیل مادون صوت بودن برای تطبیق بهتر خلبان با سوخو۷ ،سوخو به سفارش ارتش در سال ۱۹۶۲ نسخه اموزشی دو سرنشینه سوخوی۷ یو را ارائه داد.نسخه جدید در سال ۱۹۶۴ پرواز کرد و در سال ۱۹۶۵ وارد خط تولید شد.
سوخوی ۷ یو از بدنه سوخوی ۷ بی ام بهره می برد ولی دارای چهار جایگاه خارجی بود .۲۰ سانتیمتر کشیده تر بود و سوخت کمتری را حمل میکرد . هر دو کابین در یک سطح قرار داشتند و کابین عقب برای دید رو به جلو مانند تمامی جنگنده های شوروی دارای یک پیرسکوپ دید رو به جلو بود. دارای صندلی کی اس ۴ بود و برای پرتاب اول کابین عقب خارج میشد و بعد کابین جلو.توان کافی رزمی مشابه نسخه تک سرنشنیه را داشت ولی توپ ۳۰ م م ان مهمات کمتری را حمل میکرد و از موتور ای ال ۷ اف۱ -۲۰۰ بهره می برد.
۳۶۷ فروند از این مدل ساخته شد که شامل نسخه صادراتی یو ام کا نیز میشد. همچنین با کمی تغییر در سامانه شناسایی دوست از دشمن نسخه ای با نام یو ام نیز ساخته شد که ۴۴ فروند از ان ساخته شد
سوخو ۷ فیتر به عنوان یک جنگنده تهاجمی به شدت از هم دوره امریکایی خود یعنی اف۱۰۵ پاینتر بود. سوخوی۷ دارای برد کم و توان حمل مهمات کمی بود و تنها ۲ تن سلاح حمل میکرد.در مقام قیاس در حالی که اف۱۰۵ دارای برد انتقالی ۳۵۵۰ کیلومتر بود ولی برد انتقالی سوخو۷ به ۲۳۰۰ کیلومتر نیز نمی رسید و همچنین در حالی که اف۱۰۵ تا ۱۶ بمب ۲۲۵ کیلوگرمی را در یک لود سنگین حمل میکرد ولی سوخو۷ تنها توان حمل تا چهار بمب ۵۰۰ کیلوگرمی را در یک لود سنگین داشت . همچنین از نظر رادار و سامانه تهاجمی نیز در رده پاینتری بود.
همچنین سوخوی ۷ دارای سرعت فرود و برخاست بسیار بالای بود و باند زیادی لازم داشت و در برابر پدافند اسیب پذیر تر بود ولی در ارتفاع پایین به دلیل بال پس گرا سرعت بالای داشت و چالاکی مناسب و در رزم هوایی همانند میگ ۱۷ و ۱۹ چالاک بود.در نهایت بسیاری از کشورها ترجیه دادند از میگ۱۷ در نقش حمله به زمین استفاده کنند تا جنگنده های چون میگ۲۳ بی ان و سوخوی۱۷ از راه برسند
سوخوی۷ مشتریان بسیار داشت. هند از ان در نبرد با پاکستان به عنوان جنگنده تهاجمی استفاده کرد و مصر و سوریه نیز از ان علیه اسرائیل بهره بردند. علیرقم اینکه پرنده ارزان و در نقش پشتیبانی هوایی مناسب بود(علیرقم تمامی محدودیت ها در برد و مهمات) ولی سرعت بالای فرود ان هر خلبانی را وحشت زده میکرد. تنها یک دهه بعد از ورود به خدمتش ارتش شوروی نسخه ارتقا یافته و بسیار کارامدتر سوخوی۱۷ را به خدمت گرفت که در واقع نسخه ارتقا یافته سوخو۷ با موتور جدید و بالی متغییر بود که بردی مناسب و توان تسلیحاتی بالای داشت
امروزه سوخو۷ از تمامی کشورهای کاربر از خدمت خارج شده و تنها احتمالا به صورت محدود در کره شمالی خدمت میکند.
طول:۱۶.۸۰ متر
ارتفاع:۴.۹۹ متر
وزن خالی:۸۹۳۷ کیلوگرم
موتور:یک دستگاه موتور توربوجت لیولکا ای ال ۷ با توان ۱۵۰۰۰ پاوند رانش بدون پس سوز و ۲۲۱۵۰ پاند با پس سوز
بیشترین سرعت:۲ماخ
بیشترین برد:۲۰۰۰ کیلومتر
سلاح:دو توپ ۳۰ م م تک لول ، شش راکت انداز ۵۷ م م، وتا ۲ تن بمب
